Op grond van artikel 6:231 van het Burgerlijk Wetboek zijn algemene voorwaarden (AV) ‘een of meer schriftelijke bedingen die zijn opgesteld teneinde in een aantal overeenkomsten te worden opgenomen, met uitzondering van bedingen die de kern van de prestaties aangeven, voor zover deze laatstgenoemde bepalingen duidelijk en begrijpelijk zijn geformuleerd’.

De belangrijkste onderwerpen die vaak in AV worden geregeld zijn (niet uitputtend) de volgende:
– de toepasselijkheid van de AV
– de (wijze van) totstandkoming van de overeenkomst
– de (wijze van) levering en de risico overgang met betrekking tot de goederen
– het eigendomsvoorbehoud en andere zekerheden met betrekking tot de goederen
– de situatie van overmacht
– de (wijze van) betaling en de gevolgen bij niet-betaling door de klant
– rechten van intellectuele eigendom van de leverancier
– de door de leverancier te verstrekken garantie op de goederen
– (uitsluiting van) aansprakelijkheid van de leverancier
– het op de overeenkomst van toepassing zijnde recht en de wijze van geschillenbeslechting

In een andere blog schreven wij reeds dat een consument een beroep kan doen op de vernietigbaarheid van de AV, indien zij geen redelijke mogelijkheid heeft gehad om van de AV voorwaarden kennis te nemen. Welnu, een beding in AV is daarnaast vernietigbaar indien het, gelet op de aard en de overige inhoud van de overeenkomst, ‘onredelijk bezwarend’ is voor de wederpartij (de consument).

De Nederlandse wetgever heeft het criterium ‘onredelijk bezwarend’ nader gespecificeerd door in de wet twee lijsten van bedingen op te nemen: de zogenaamde zwarte lijst en de grijze lijst. Bedingen die genoemd zijn in de zwarte lijst (van artikel 6:236 van het Burgerlijk Wetboek) worden per definitie als onredelijk bezwarend aangemerkt en ten aanzien van deze bedingen kan met succes de vernietiging worden ingeroepen. Bedingen die zijn genoemd op de grijze lijst (van artikel 6:237 van het Burgerlijk Wetboek), worden vermoed onredelijk bezwarend te zijn. De gebruiker van de AV (de leverancier) zal dit vermoeden moeten weerleggen en aannemelijk moeten maken waarom het beding in het voorkomende geval niet als onredelijk bezwarend heeft te gelden (en de wederpartij derhalve niet met recht de vernietigbaarheid van de desbetreffende bepaling kan inroepen).

Bovengenoemde bescherming is voorbehouden aan de consument en komt niet toe aan een professionele partij met wie de leverancier zaken doet. Alleen onder omstandigheden kan een kleine ondernemer (die nagenoeg gelijk staat aan een consument) een beroep doen op de zwarte en grijze lijst. Dit wordt de reflexwerking genoemd. Ter voorkoming van het feit dat een (potentiële) klant een beroep doet op vernietigbaarheid van één of meerdere bedingen uit de AV, is het raadzaam uw algemene voorwaarden te laten controleren of opstellen door een advocaat.